8. lekcija – pridevi, poređenje

Η οικογένειά μου είναι μεγάλη.

Μένω στην Αθήνα με τη μαμά μου, τον μπαμπά μου, τον μεγάλο μου αδερφό και την μικρή μου αδερφή.
Τη μαμά μου τη λένε Ιωάννα, είναι 45 χρονών και είναι δασκάλα. Είναι μια πολύ καλή, όμορφη και έξυπνη γυναίκα.
Ο μπαμπάς μου είναι 2 χρόνια πιο μεγάλος από τη μαμά, είναι μελαχρινός και ψηλός και είναι κτηνίατρος. Τον λένε Αλέξανδρο.
Τον αδερφό μας τον λένε Γιάννη, είναι 20 χρονών και σπουδάζει Ιατρική. Είναι πολύ ωραίος και πολύ έξυπνος.
Την αδερφούλα μας τη λένε Ελένη και είναι η πιο μικρή στην οικογένεια. Είναι ξανθιά με γαλανά μάτια και έχει ένα πανέμορφο χαμόγελο.
Εγώ είμαι πιο μεγάλη από την Ελένη και πιο μικρή από τον Γιάννη. Με λένε Δήμητρα, είμαι 18 χρονών, έχω καστανά μαλλιά και γαλάζια μάτια και είμαι ψηλή και αδύνατη. Σπουδάζω ισπανική φιλολογία.

(I ikogenia mu ine megali.
Meno stin Athina me ti mama mu, ton baba mu, ton megalo mu aderfo kai tin mikri mu aderfi.
Ti mama mu ti lene Ioana, ine saranda pende hronon kine daskala. Ine mja poli kali, omorfi ke eksipni gineka.
O babaz mu ine dio hronja pjo megalos apo ti mama, ine melahrinos ke psilos ke ine ktiniatros. Ton lene Aleksandro.
Ton aderfo mas ton lene Jani, ine ikosi hronon ke spudazi iatriki. Ine poli oreos ke poli eksipnos.
Tin aderfula mas ti lene Eleni ke ine i pjo mikri stin ikogenia. Ine ksanthja me galana matja, ke ehi ena panemorfo hamogelo.
Ego ime pjo megali apo tin Eleni ke pjo mikri apo ton Jani. Me lene Dimitra, ime dekaohto hronon, eho kastana malja ke galazia matja ke ime psili ke adinati. Spudazo ispaniki filologia.)

= Moja porodica je velika.
Živim u Atini s mamom, tatom, starijim bratom i mlađom sestrom. Moja mama se zove Ioana, ima 45 godina i učiteljica je. Ona je jedna mnogo dobra, lepa i pametna žena.
Moj tata je 2 godine stariji od mame, crn je i visok i veterinar je. Zove se Aleksandros.
Moj brat se zove Janis, ima 20 godina i studira medicinu. Veoma je lep i pametan.
Naša sestrica se zove Eleni i ona je najmlađa u porodici. Plavuša je s plavim očima i ima prelep osmeh.
Ja sam starija od Eleni i mlađa od Janisa. Zovem se Dimitra, imam 18 godina, imam smeđu kosu i tamno plave oči, visoka sam i mršava. Studiram špansku filologiju.

 

____________________________________________________________________

Μένω στη Θεσσαλονίκη, στην οδό Αγίας Σοφίας, στον δεύτερο όροφο, με τον πατέρα μου, τη μητέρα μου και την αδερφή μου. Στον πρώτο όροφο μένει η θεία μου με τον θείο, τον ξάδερφό μας και την ξαδέρφη μας.
Εκείνος ο κύριος με το άσπρο πουκάμισο και τζιν είναι ο πατέρας μου. Τον λένε Κώστα, είναι 50 χρονών και είναι ο πιο μεγάλος στην οικογένεια.
Το κορίτσι με το κίτρινο φορεματάκι είναι η ξαδέρφη μου, η Ανθή, που είναι η πιο μικρή.
Η μελαχρινή, ψηλή, λεπτη και όμορφη γυναίκα με την άσπρη φούστα και τη ροζ μπλούζα είναι η μαμά μου. Τη λένε Μιλένα και είναι νηπιαγωγός.
Η θεία μου είναι ξανθιά, κοντή και λίγο αδύνατη. Είναι εκείνη η γυναίκα με το κόκκινο φόρεμα.
Ο θείος μου, ο άνδρας με το μαύρο παντελόνι και το μπλε πουκάμισο, είναι πολύ ωραίος, αλλά λίγο χοντρός και κοντός. Είναι πιο μικρός από τον πατέρα μου και είναι δικηγόρος.
Η αδερφή μου δεν είναι εδώ τώρα. Τη λένε Αγγελική, είναι 25 χρονών, είναι πιο μεγάλη από μένα, αρκετά ψηλή και πολύ όμορφη. Έχει ξανθά μαλλιά και πράσινα μάτια.
Ο ξάδερφός μας είναι μικρός, τον λένε Σταύρο και είναι πολύ καλό, έξυπνο και συμπαθητικό παιδί. Είναι εκεί με την μπεζ βερμούδα και το καφέ καπέλο.
Εμένα με λένε Λένα. Είμαι 20 χρονών και σπουδάζω νομικά. Έχω καστανά μαλλιά και μάτια, δεν είμαι ούτε πολύ ψηλή ούτε κοντή, και δεν είμαι ούτε αδύνατη ούτε πολύ χοντρή.

(Meno sti Thesaloniki, stin odo Agias Sofias, ston deftero orofo, me ton patera mu, ti mitera mu ke tin aderfi mu. Ston proto orofo meni i thia mu me ton thio, ton ksaderfo mas ke tin ksaderfi mas.
Ekinos o kirios me to aspro pukamiso ke dzin ine o pateraz mu. Ton lene Kosta, ine peninda hronon ke ine o pjo megalos stin ikogenia.
To korici me to kitrino foremataki ine i ksaderfi mu, i Anthi, pu ine i pjo mikri.
I melahrini, psili, lepti ke omorfi gineka me tin aspri fusta ke tin roz bluza ine i mama mu. Ti lene Milena ke ine nipijagogos.
I thia mu ine ksanthja, kondi ke ligo adinati. Ine ekini i gineka me to kokino forema.
O thioz mu, o andras me to mavro pandeloni ke to ble pukamiso, ine poli oreos, ala ligo hondros ke kondos. Ine pjo mikros apo ton patera mu ke ine dikigoros.
I aderfi mu den ine edo tora. Ti lene Angeliki, ine ikosi pende hronon, ine pjo megali apo mena, arketa psili ke poli omorfi. Ehi ksanthja malja ke prasina matja.
O ksaderfoz mas ine mikros, ton lene Stavro, ke ine poli kalo, eksipno ke simbathitiko pedi. Ine eki me tin bez vermuda ke to kafe kapelo.
Emena me lene Lena. Ime ikosi hronon ke spudazo nomika. Eho kastana malja ke matja, den ime ute poli psili ute kondi, ke den ime ute adinati ute poli hondri.

*****

= Živim u Solunu, u ulici Svete Sofije, na drugom spratu, sa ocem, majkom i sestrom. Na prvom spratu živi moja tetka sa tečom, našim bratom i sestrom od tetke.
Onaj gospodin u beloj košulji i farmerkama je moj otac. Zove se Kostas, ima 50 godina i najstariji je u porodici.
Devojčica u žutoj haljinici je moja sestra od tetke, Anti, koja je najmlađa.
Crnka, visoka, mršava i lepa žena u beloj suknji i roze bluzi je moja mama. Zove se Milena i ona je vaspitačica.
Moja tetka je plava, niska i malo mršava. To je ona žena u crvenoj haljini. Moj teča, muškarac u crnim pantalonama i plavoj košulji je mnogo lep, ali malo debeo i nizak. On je mlađi od mog oca i advokat je.
Moja sestra nije tu. Zove se Angeliki, ima 25 godina, starija je od mene, dosta visoka i veoma lepa. Ima plavu kosu i zelene oči.
Moj brat od tetke je mali, zove se Stavros i mnogo je dobro, pametno i simpatično dete. Tamo je u bež bermudama i s braon kapom.
Ja se zovem Lena. Imam 20 godina i studiram prava. Imam smeđu kosu i oči, nisam niti mnogo visoka, ni niska, i nisam ni mršava ni mnogo debela.

 

___________________________________________________________

U grčkom postoji više grupa prideva, ali ćemo za početak obraditi DVE grupe, koje se prelaze na početnom nivou i kojima pripada najveći broj prideva.
U obe grupe muški i srednji rod imaju iste nastavke → ΟΣ, Ο.

1. grupa → Ukoliko se ispred nastavka -ος u muškom rodu nađe SUGLASNIK, pridev u ženskom rodu dobija nastavak –Η.

Primeri:
καλός – καλή – καλό (dobar – dobra – dobro)
μικρός – μικρή – μικρό (mali – mala – malo)
μεγάλος – μεγάλη – μεγάλο (velik – velika – veliko)
ψηλός – ψηλή – ψηλό (visok – visoka – visoko)
κοντός – κοντή – κοντό (nizak – niska – nisko *za ljude)
χαμηλός – χαμηλή – χαμηλό (nizak – niska – nisko *za stvari)
όμορφος – όμορφη – όμορφο (lep – lepa – lepo)
άσχημος – άσχημη – άσχημο (ružan – ružna – ružno)
φτωχός – φτωχή/φτωχιά – φτωχό (siromašan – siromašna – siromašno)
έξυπνος – έξυπνη – έξυπνο (pametan – pametna – pametno)
χαζός – χαζή – χαζό (glup – glupa – glupo)
ανοιχτός – ανοιχτή – ανοιχτό (otvoren – otvorena – otvoreno)
κλειστός – κλειστή – κλειστό (zatvoren – zatvorena – zatvoreno)
γεμάτος – γεμάτη – γεμάτο (pun – puna – puno)

2. grupa → Ukoliko se ispred nastavka -ος u muškom rodu nađe SAMOGLASNIK, pridev u ženskom rodu dobija nastavak -Α.

Primeri:
ωραίος – ωραία – ωραίο (lep – lepa – lepo)
νέος – νέα – νέο (nov – nova – novo)
καινούργιος – καινούργια – καινούργιο
παλιός – παλιά – παλιό (star – stara – staro)
πλούσιος – πλούσια – πλούσιο (bogat – bogata – bogato)
άδειος – άδεια – άδειο (prazan – prazna – prazno)

Izuzeci: μοντέρνος – μοντέρνα, γκρίζος – γκρίζα, σκούρος – σκούρα
___________________________________

*μελαχρινός – μελαχρινή – μελαχρινό = crn, crnomanjast – crnka – crno
ξανθός – ξανθιά – ξανθό = plav/plavušan – plavuša – plavo
καστανός – καστανή – καστανό = smeđ/kestenjast – smeđa – smeđe

____________________________________

PRIDEVI SE KROZ PADEŽE MENJAJU KAO IMENICE MUŠKOG RODA NA -ΟΣ, ŽENSKOG NA Η I A, I SREDNJEG NA -O.
Pa će tako ženski i srednji rod u AKUZATIVU ostati isti, dok će muški rod izgubiti -ς.
Έχω μεγάλο αδερφό (imam velikog/starijeg brata).
Περιμένω τον καλό φίλο μου (čekam mog dobrog druga).
Θέλω τον καινούργιο και όχι τον παλιό υπολογιστή. (želim novi, a ne stari računar).
Έχω μια μικρή αδερφή. (imam jednu malu/mlađu sestru)
Περιμένω μια πολύ καλή μου φίλη. (čekam jednu moju mnogo dobru drugaricu)
Θέλω την κίτρινη και όχι την κόκκινη μπλούζα. (želim žutu, a ne crvenu majicu)

 

• Već smo napomenuli da PRISVOJNA zamenica stoji uglavnom POSLE IMENICE, ali može da stoji i ISPRED imenice, ako se ispred nje nađe pridev.
  Znači može se reći → ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ ΚΑΛΟΣ ΦΙΛΟΣ ΜΟΥ.
  Ali i → ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ ΚΑΛΟΣ ΜΟΥ ΦΙΛΟΣ.

__________________________________________________________

PRIDEVI KOJI SE GRADE OD IMENA NACIONALNOSTI

Έλληνας → ελληνικός
Σέρβος → σερβικός/σέρβικος
Ιταλία → ιταλικός
Ισπανία → ισπανικός
Πορτογαλία → πορτογαλικός
Γαλλία → γαλλικός
Αγγλία → αγγλικός
Γερμανία → γερμανικός
Ρωσία → ρωσικός/ρώσικος
Αμερική → αμερικάνικος/αμερικανικός…

*VAŽNA NAPOMENA
Pridev se koristi isključivo za stvari → ελληνικός καφές (grčka kafa), σερβικό τραγούδι (srpska pesma)..
dok se za ljude koristi nacionalnost  → Έλληνας τραγουδιστής (grčki pevač), Σέρβος ηθοποιός (srpski glumac)

_______________________________

KOMPARACIJA PRIDEVA

Postoje dva načina da se pridevi porede, a mi ćemo u ovoj lekciji obraditi jednostavniji način.
KOMPARATIV gradimo od rečce ΠΙΟ (koja se ne menja u zavisnosti od roda prideva) i PRIDEVA U POZITIVU!
Dakle → πιο καλός (bolji), πιο ψηλός (viši), πιο ωραία (lepša), πιο έξυπνη (pametnija), πιο μικρό (manje)..

SUPERLATIV se gradi od ODREĐENOG ČLANA i KOMPARATIVA
Dakle → ο πιο καλός (najbolji), τον πιο καλό (najboljeg), ο πιο ψηλός (najviši), τον πιο ψηλό (najvišeg), η πιο ωραία (najlepša), την πιο ωραία (najlepšu), η πιο έξυπνη (najpametnija), την πιο έξυπνη (najpametniju), το πιο μικρό (najmanje)..

PRIMERI:

1. Ο Κώστας είναι καλός στο μπάσκετ, ο Πέτρος είναι πιο καλός από τον Κώστα και ο Νικόλας είναι ο πιο καλός.
(Kostas je dobar u košarci, Petros je bolji od Kostasa, a Nikolas je najbolji)
2. Η Αλεξάνδρα είναι όμορφη κοπέλα, η Σοφία είναι πιο όμορφη από την Αλεξάνδρα, αλλά η Ελένη είναι η πιο όμορφη.
(Aleksandra je lepa devojka, Sofija je lepša od Aleksandre, ali Eleni je najleppa)
3. Η Θεσσαλονίκη είναι πιο μεγάλη από την Πάτρα, αλλά πιο μικρή από την Αθήνα.
(Solun je veći od Patre, ali manji od Atine)
4. Η Αθήνα είναι η πιο μεγάλη πόλη στην Ελλάδα.
(Atina je najveći grad u Grčkoj)
5. Ο Άθως είναι ψηλό βουνό, αλλά ο Όλυμπος είναι πιο ψηλός από τον Άθω.
(Atos je visoka planina, ali Olimp je viši od Atosa)
6. Ο Όλυμπος είναι το πιο ψηλό βουνό στην Ελλάδα.
(Olimp je najviša planina u Grčkoj)
7. Η Ρόδος είναι μεγάλο νησί, αλλά είναι πιο μικρό νησί από την Κρήτη.
(Rodos je veliko ostrvo, ali je manje ostrvo od Krita)
8. Η Κρήτη είναι το πιο μεγάλο νησί στην Ελλάδα.
(Krit je najveće ostrvo u Grčkoj)

_______________________________________________________

BOJA = χρώμα, το
*Pišemo ih u srednjem rodu, jer je sama imenica BOJA na grčkom srednjeg roda, ali postoje u svim rodovima i brojevima, kao i u srpskom jeziku, pa će tako

BEO – BELA – BELO biti άσπρος – άσπρη – άσπρο
CRN – CRNA – CRNO = μαύρος – μαύρη – μαύρο
ZELEN – ZELENA – ZELENO = πράσινος – πράσινη – πράσινο
ŽUT – ŽUTA – ŽUTO = κίτρινος – κίτρινη – κίτρινο
CRVEN – CRVENA – CRVENO = κόκκινος – κόκκινη – κόκκινο
TAMNO PLAV – PLAVA – PLAVO = γαλάζιος – γαλάζια – γαλάζιο
SVETLO PLAV – PLAVA – PLAVO = γαλανός – γαλανή – γαλανό

Boje μπλε (plava), καφέ (smeđa, braon), ροζ (roze), μοβ/μωβ (ljubičasta), κρεμ (krem), μπες (bež), γκρι (siva) ne menjaju oblik!

*Έχω πράσινα/γαλάζια/γαλανά/καφέ μάτια = Imam zelene/plave/svetlo plave/smeđe oči

_______________________________________________________

BROJEVI OD 21 DO 101

_______________________________________________________

ΠΟΣΩ ΧΡΟΝΩΝ ΕΙΣΑΙ; = KOLIKO IMAŠ GODINA?

Odgovor → uz glagol “BITI”
*Obratiti pažnju na brojeve 1, 3 i 4, koji se menjaju kroz padeže!
Είμαι πέντε χρονών, είμαι δέκα χρονών, είμαι είκοσι χρονών, είμαι πενήντα χρονών, είμαι εξήντα εφτά χρονών, είμαι ογδόντα έξι χρονών..

! ALI → είμαι είκοσι ενός χρονών, τριάντα τριών χρονών, πενήντα τεσσάρων χρονών.
Grke ćete često čuti da kažu broj (bez χρονών) i da ga ne stave u genitiv
*είμαι δεκατρία, είμαι είκοσι τέσσερα, είμαι τριάντα ένα..

PRIMERI:
Πόσω χρονών/χρόνων είσαι; – Είμαι είκοσι χρονών.
Πόσω χρονών/χρόνων είναι η Άννα; – Η Άννα είναι δεκαπέντε.
Πόσω χρονών/χρόνων είστε, κυρία; – Είμαι πενήντα.

_____________________

ODEĆA I OBUĆA

παντελόνι, το = pantalone
τζην, το = farmerke
φούστα, η = suknja
φόρεμα, το = haljina
βερμούδα, η/βερμούδες, οι = bermude
σορτ, το/σορτσάκι, το = šorc/šorčić
μπλούζα, η = bluza, majica
μπλουζάκι, το = majica, majičica
πουκάμισο, το = kopulja
παπούτσι, το = cipela
______________________

R E Č N I K

οικογένεια, η = porodica

μητέρα, η = μαμά, η = majka – mama

πατέρας, ο = μπαμπάς, ο = otac – tata

αδερφός, ο – αδερφή, η = brat – sestra

ξάδερφος, ο – ξαδέρφη, η = brat (ne rođeni!) – sestra (ne rođena!)

θείος, ο – θεία, η = ujak, stric, teča – ujna, strina, tetka

παππούς, ο – γιαγιά, η = deda – baka

κόρη, η – γιος, ο = ćerka – sin

+

δάσκαλος, ο – δασκάλα, η = učitelj – učiteljica

ιατρός, ο/η = lekar/lekarka

κτηνίατρος, ο/η = veterinar/ka

δικηγόρος, ο/η = advokat/ica

νηπιαγωγός, ο/η = vaspitač/ica

+

ή = είτε = ILI

ούτε … ούτε = NITI… NI

τόσο… όσο = TOLIKO… KOLIKO